ปฏิบัติการประวัติศาสตร์ท้องถิ่น (PDF)

 "ปฎิบัติการประวัติศาสตร์ท้องถิ่น" ประวัติศาสตร์เป็นเรื่องของมิติทางเวลาที่เปลี่ยนแปลงไป ประวัติศาสตร์ที่ เขียนจากคนนอกโดยเข้าไม่ถึงคนในนั้น แลเห็นได้เพียงการเปลี่ยนแปลงที่เป็นมหภาคในเวลาที่ผ่านไปแล้วใน ยุคสมัยใดสมัยหนึ่ง [Change through time] ต่างจากการเปลี่ยนแปลงในการรับรู้ของคนภายในที่เป็นการ เปลี่ยนแปลงไปตามกาลเวลาอย่างต่อเนื่อง [Change over time] ลักษณะเป็นจุลภาคอย่างเป็นประวัติศาสตร์ที่ มีชีวิต
โดยธรรมชาติแล้วพื้นที่วัฒนธรรมที่เคยเป็นมาแต่อดีตกาลซึ่งเรียกว่า ท้องถิ่น ซึ่งหมายถึงหลายชุมชน หลายหมู่บ้านถูกทำลายไปโดยพื้นที่การปกครองของรัฐแต่สมัยรัชกาลที่ ๕ ลงมา โดยถูกแบ่งย่อยออกเป็น จังหวัด อำเภอ ตำบล และหมู่บ้านตามลำดับ ทำให้การมอง ผู้คนกับพื้นที่ เป็นการมองและกำหนดจากภายนอก ที่ไม่สามารถจะเข้าใจ เข้าถึง และพัฒนาเศรษฐกิจสังคมให้เกิดภาวะความพอเพียงและยั่งยืน
จนไม่เห็นคนกับความสัมพันธ์ทางสังคมที่เกิดการเกี่ยวดองกันของผู้คนจากข้างในที่เน้น ความสัมพันธ์ ระหว่างคนกับคน คนกับธรรมชาติ และคนกับสิ่งเหนือธรรมชาติ อันทำให้เกิดสำนึกร่วมของการอยู่เป็นกลุ่ม เหล่าภายในพื้นที่วัฒนธรรมเดียวกัน