ศิลป์สถานะ : State of the Art; On Thai Contemporary Art (PDF)

    นี่คือหนังสือที่รวบรวมผลงานการวิจารณ์ศิลปะเกือบทั้งชีวิตของ "ถนอม ชาภักดี" ผู้ที่สมาทานตัวเองอยู่ในเส้นทางอันเยือกเย็นที่เรียกว่า "นักวิจารณ์ศิลปะ" มาตลอดสามทศวรรษ แม้ "วัฒนธรรมการวิจารณ์" ในสังคมไทยแทบจะไม่มีพื้นที่ แต่ถนอมก็ยังคงแน่วแน่ที่จะสร้างสรรค์พื้นที่อันเป็นสาธารณะ ผ่านการวิจารณ์ศิลปะที่ร้อยเชื่อมศิลปะให้เป็นส่วนหนึ่งของสังคม การเมือง และวัฒนธรรม ศิลปะไม่ใช่อะไรที่หลุดลอยออกไปจากสังคมอย่างศิลปินผู้ทำตัวดุจนักบวชหลายต่อหลายท่านกล่าวอ้าง

   บทความวิจารณ์ศิลปะของถนอมนั้นมีมากมายนับไม่ถ้วน แต่ในหนังสือเล่มนี้พยายามรวบรวมในกรอบ "การเคลื่อนไหวของวงการศิลปะไทยร่วมสมัย" ตลอดระยะเวลาเกือบ 30 ปีที่ผ่านมา เพื่อฉายภาพเชิง "ประวัติศาสตร์" ของวงการศิลปะร่วมสมัยของไทย เราจะเห็นความเคลื่อนไหวที่ดิบสด บ้าคลั่ง และห้ำหั่นกันของกลุ่มต่างๆ ในวงการศิลปะร่วมสมัยไทย เมื่อ 20-30 ปีที่แล้ว ก่อนที่แนวรบทางศิลปวัฒนธรรมจะเปลี่ยนแปลงมาดังปรากฏให้เห็นเช่นปัจจุบัน

บทที่ 1 ศิลปะสงครามเย็น และสงครามโลกาภิวัฒน์ทศวรรษ 2520 - กลางทศวรรษ 2530
- เกริ่นนำ วงการศิลปะในประเทศไทย พ.ศ.2528-2529
- การแสดงศิลปะโอกาสทองยุคของยุวศิลปิน
- งานแสดงศิลปะไทยร่วมสมัย การประยุกต์ศิลปะไทยให้เข้ายุคสมัย

บทที่ 2 ความเคลื่อนไหวทางศิลปะยุคชุลมุน โลกาภิวัฒน์กับท้องถิ่น (ไม่นิยม) พ.ศ.2536-2540
- เกริ่นนำ โลกาวิวัฒน์กับทศตวรรษศิลปะในประเทศไทย
- หอศิลปะร่วมสมัยในประเทศไทย ความฝันจะเป็นจริงหรือความเพ้อฝัน
- ช่องว่างระหว่างศิลปินกับผู้เสพศิลปะ หันหน้าคนละทาง
ฯลฯ

บทที่ 3 ผลกระทบในสนามรบโลกาภิวัฒน์กับการรุกรับขยับขยายปริมณฑลของศิลปะ ปี พ.ส2541-2548
- เกริ่นนำ เทศกาลและกิจกรรมทางศิลปะระหว่าง พ.ศ.2541-2548
- มหกรรมศิลปกรรมแห่งเอเชีย งานแสดงศิลปะกลางแจ้งแข่งป้ายโฆษณา
- อีกหนึ่งตัวตน กับการแสวงหาจุดร่วมในอัตลักษณ์ทางศิลปะ
ฯลฯ

บทที่ 4 บทสำรวจและทบทวนหวนระลึกถึงความหลังเมื่อครั้งศิลปะเฟื่องฟู พ.ส.2549-2552
- น้ำเน่าและเมฆตั้งเค้า วงการศิลปะช่วง 254-2552
- ภาพรวมศิลปะร่วมสมัยในประเทศไทย 2548 ขาขึ้นหรือขาลง...เซ็ง ๆ และซ้ำซาก
- ประติมากรรมกลางแจ้ง Amata Art Award ครั้งที่ 2
ฯลฯ

นักเขียนผู้ซึ่งจะมีชื่อเสียงมั่นคงยาวนาน คงจะมีเฉพาะผู้ที่สามารถทำให้คนรุ่นต่อ ๆ ไปได้เห็นแก่นของสภาวะของการเปลี่ยนแปลง เพราะเมื่อรุ่นเก่าผลัดใบ รุ่นใหม่ก้าวเข้ามา พวกเขาย่อมีความหิวกระหายเฉพาะเป็นของรุ่นตนเอง ถนอม ชาภักดี ทำให้ข้าพเจ้ากระหายในแบบที่คนรุ่นเขาเคยกระหาย
    -- ปรีดี หงษ์สต้น --